07 april 2022
Post Craiova: Stoken met een raampje open
Vrijwel iedere keer als ik in Roemenië bij vrienden of familie over de vloer kom, is het warm in huis. De verwarming staat meestal de hele dag ingesteld op zo’n 24 graden – of in ieder geval hoog genoeg om ongeacht het seizoen aangenaam een T-shirt te kunnen dragen. En moet het toch ietsje koeler? Dan wordt er een raampje open gezet voor frisse lucht.
Het is een rare en vooral grappige gewoonte. Ik heb ook wel een theorie over het ontstaan ervan: in Roemenië was er vroeger eigenlijk alleen maar blokverwarming, ook wel stadsverwarming genoemd. Mensen konden daarmee niet zelf de temperatuur regelen. Het resultaat: flink stoken (de buren betaalden toch mee), en een raampje openen als het binnen te warm werd. Doe dat een paar generaties lang, en de gewoonte wordt onderdeel van het normale leven – ook als de blokverwarming heeft plaatsgemaakt voor een centrale verwarming.
Gas is duur. Energie is duur. Toch blijven de meeste Roemenen stoken. Het doet mij denken aan een Zuid-Europese inslag, joie de vivre na een periode van armoede en tegenslagen. Het kán eindelijk, dus waarom zou je het niet doen? Je ziet het ook als men in Roemenië naar een restaurant gaat. Veel minder vaak dan Nederlanders overigens, maar áls ze gaan, dan gaan ze ook echt. Alle remmen los. Een groot feest met een overvolle tafel vol rijk gevulde borden. Blijven bestellen wat je lekker vindt. Delen, eten, vieren. Het credo: als het opgaat, was het kennelijk niet genoeg.
Een vreemde tegenstrijdigheid, want de meeste Roemenen hebben een veel lagere koopkracht dan de gemiddelde Nederlander. Maar wat heb je liever? In Nederland is het calvinistische nog steeds overal te vinden. Thuis trek je liever een iets te dikke trui aan dan dat het aangenaam is in huis. En als je uit eten gaat, kijk je toch vaak even naar de prijs op de menukaart. Of deel je een voorgerecht, of sla je het dessert over. De huiswijn in plaats van een goede fles. Waarom doen we dat eigenlijk? Waarom is het uit eten gaan geen groot, gezamenlijk feest, zoals de Roemenen tafelen?
In de eerste jaren dat mijn schoonmoeder bij ons in Nederland over de vloer kwam, trok ze altijd demonstratief drie lagen kleding aan omdat het in huis zo koud was. Inmiddels kan ze niet in slaap vallen als er ‘s nachts geen raam op een kiertje staat. Zonder dat de verwarming gloeit, uiteraard.
Ik las laatst dat volgens het Internationaal Energieagentschap er jaarlijks 10 miljard kubieke meter gas kan worden bespaard als we allemaal de thermostaat een graadje lager zetten in Europa. Zo worden we flink minder afhankelijk van Russisch gas. Je kan je met het nieuws van de afgelopen maand wel voorstellen waarom dat nodig is. Het lijkt me reden genoeg om wat vaker een trui aan te trekken. Of de verwarming wat lager te zetten.
En met het geld wat je bespaart, toch te kiezen voor een fles wijn die nét iets duurder is.
